Παράδοξα

Βλέπω γύρω μου την πραγματικότητα –κρύα και στέρεα σαν μάρμαρο, όπως πάντα– να συνθλίβει τους ανθρώπους, αργά και βασανιστικά. Ο κλοιός της σφίγγει όλο και πιο πολύ, απορροφώντας αθόρυβα κάθε προσπάθεια απόδρασης.

1) Όλοι οι άνθρωποι του πολιτισμένου κόσμου είναι χρεωμένοι στις τράπεζες, ελάχιστοι δεν έχουν ένα χρέος σε κάποια τράπεζα, αλλά ακόμη κι αυτοί θα χρεωθούν μέσα στα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για το λεγόμενο «χρέος στην κοινωνία» που έχει κάθε ευσυνείδητος πολίτης.

2) Όλοι οι άνθρωποι του πολιτισμένου κόσμου βλέπουν τηλεόραση αρκετές ώρες της ημέρας, έτσι ώστε να υπνωτίζονται από τα πρότυπα και τις παραπλανητικές αξίες των διαφημιστικών εταιριών. Ελάχιστοι είναι αυτοί που δεν βλέπουν καθόλου τηλεόραση, αλλά ακούνε ραδιόφωνο, που μοιάζει άκακο αλλά δεν είναι παρά το πρώτο βήμα για πιο σκληρά ναρκωτικά.

3) Όλοι οι άνθρωποι ελέγχονται από την εφορία και από τα ασφαλιστικά ταμεία, και με το πρόσχημα αυτό ελέγχεται απόλυτα κάθε ιδιωτική πρωτοβουλία τους, η οποία πρέπει να εντάσσεται στα προβλεπόμενα κανάλια και στους νόμους τους για να της επιτραπεί να αναπτυχθεί, κάτι που απλά και λαϊκά σημαίνει: «Θα κάνεις ό,τι θέλεις και θα ασχολείσαι με ό,τι θέλεις, αρκεί να το κάνεις όπως το θέλουμε εμείς κι εκεί που το θέλουμε εμείς, δίνοντας μας φυσικά και ένα καλό ποσοστό».
Ένα καλό παράδειγμα είναι ότι, στην Ελλάδα, για να κάνεις ελεύθερα οποιαδήποτε μικροδουλειά που θα σου αποφέρει π.χ. 20-30.000 δρχ., πρέπει να έχεις δελτίο παροχής υπηρεσιών, που για να το έχεις πρέπει να είσαι στο ΤΕΒΕ και να πληρώνεις τουλάχιστον 50.000 δρχ. κάθε μήνα! Αυτό αποτρέπει τους ιδιώτες από το να είναι ιδιώτες και τους ωθεί είτε να δουλέψουν στο δημόσιο, είτε να γίνουν υπάλληλοι σε μία μεγάλη εταιρία. Όσοι δεν ελέγχονται ακόμη από τα ασφαλιστικά ταμεία και από την εφορία και τις μεγάλες εταιρίες, είναι πολύ μικροί στην ηλικία και δεν είναι ώριμοι ακόμη για σεξ.

4)  Όλοι οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν οικογένεια, και άρα πρέπει να θυσιάσουν τη ζωή τους και να υποστούν ατέλειωτους εξευτελισμούς της προσωπικότητάς τους και της υγείας τους, για να προστατεύσουν και να συντηρήσουν την οικογένειά τους. Εκείνοι οι άνθρωποι που δεν έχουν κάνει οι ίδιοι οικογένεια, προέρχονται από μία, οπότε πρέπει να λογοδοτήσουν στους γονείς τους για τον εξευτελισμό που εκείνοι υπέστησαν για να τους μεγαλώσουν.

5) Όλοι οι άνθρωποι –ή οι περισσότεροι, έστω– ζουν όλοι μαζί, ο ένας πάνω στον άλλο, αλλά, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, αγνοούν ο ένας τον άλλον, αδιαφορούν πλήρως για τους γείτονές τους ή για τους ανθρώπους με τους οποίους ποδοπατούνται στο δρόμο ή στα λεωφορεία. Προσπαθούν να σβήσουν από την αντίληψή τους όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους γύρω τους, υποβιβάζοντάς τους στο ρόλο του κομπάρσου στη βαρετή ταινία τους. Οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν υπάρχουν στ’ αλήθεια…

6) Όλη η ανθρωπότητα υποφέρει από τους πολέμους κάθε είδους. Παντού διεξάγονται πόλεμοι για την ειρήνη! Και κανείς δεν επισημαίνει απλά αυτό το παράδοξο και τίποτε άλλο (διότι τίποτε άλλο δεν χρειάζεται για να καταλάβει κανείς τι συμβαίνει). Οι ισχυροί του κόσμου θέλουν ειρήνη, δεν θέλουν πόλεμο, είναι αλήθεια αυτό. Για να μπορούν να κυβερνούν τον κόσμο εν ειρήνη. Αλλά, δυστυχώς, δεν είναι μόνοι τους σε αυτό το παιχνίδι. Υπάρχουν και άλλοι επίδοξοι ισχυροί που θέλουν να κυβερνήσουν τον κόσμο εν ειρήνη.

Κι έτσι πολεμούν μεταξύ τους για το ποιος θα φέρει τη δική του ειρήνη.

 Και όλοι τους φωνάζουν ότι η ειρήνη απειλείται.

Το ίδιο συμβαίνει και σε πιο μικρή κλίμακα, στη γειτονιά μας, στη δουλειά μας, στην προσωπική μας ζωή. Οι ισχυροί θέλουν ειρήνη και κάνουν τα πάντα για να την επιβάλλουν με τον πόλεμο κάθε είδους. Οι ανίσχυροι θέλουν πόλεμο, για να ανατρέψουν τους ισχυρούς και την αδικία, γιατί μόνο με πόλεμο ανατρέπονται. Ο δίκαιος πολεμάει ενάντια στο άδικο, και ο άδικος πάντα θέλει την ειρήνη, για να μπορεί να εφαρμόζει ανενόχλητος ειρηνικά την αδικία του.  Έτσι ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο οι ισχυροί, οι άδικοι, και οι δειλοί, ονομάζονται ειρηνιστές.  Το ίδιο και οι υπόλοιποι! Και κανείς δεν βλέπει ότι παντού διεξάγεται απλά ο «λάθος πόλεμος».

7) Όλοι οι άνθρωποι, σχεδόν ανεξαιρέτως, είναι εγωιστές. Θέλουν τα πάντα για τον εαυτό τους, παρατηρούν και κρίνουν τα πάντα μόνο από τον εαυτό τους, ασχολούνται συνέχεια με τον εαυτό τους, μετατρέπουν τα πάντα σε εαυτό τους, είναι καταδικασμένοι να είναι ο εαυτός τους. Είμαστε Εγώ. Αυτό που ζούμε δεν λέγεται ζωή, αλλά εγω-ισμός. Από την άλλη, υπάρχουν κι εκείνοι που είναι τόσο εγωιστές, που αναζητούν λύσεις για όλα αυτά πάλι μέσα στον εαυτό τους, δεν θέλουν απλά και μόνο όλα τα παραπάνω, θέλουν να μάθουν και ποιος είναι αυτός που τα θέλει, για να συνεννοούνται μαζί του καλύτερα στην κατάκτηση του κόσμου. Αυτός ο ύστατος εγωισμός, λέγεται αυτογνωσία.

8) Όλοι οι άνθρωποι κινούνται πλέον σε ένα περιβάλλον γεμάτο συνωμοσίες κάθε είδους. Η ίδια η έννοια της συνομωσίας, δεν είναι πια κάτι που κινείται στα πεδία του Φανταστικού, αφού ο κάθε μέσος πολίτης έχει πλέον συνείδηση ότι κάποιοι συνωμοτούν εις βάρος του, σε όλων των ειδών τα ανώτερα κλιμάκια της κοινωνίας. Ό,τι συμβαίνει γύρω μας, είναι πλέον τόσο φανερά προϊόν συνωμοσίας, που όλοι ή αδιαφορούν ή το προσπερνάνε ως δεδομένο και πάνε για τα βαθύτερα, και τελικά ξεχνιούνται μέσα στις αναλύσεις τους.

Και όταν πας να τους μιλήσεις για τη συνωμοσία, σε κοιτάνε στραβά και λένε ότι είσαι συνωμοσιολόγος. Η ίδια η έννοια της συνωμοσιολογίας έχει πλέον μεταλλαχθεί. Κάποτε υπήρχαν αυτοί που έψαχναν συνέχεια τις συνωμοσίες, και οι άλλοι που ήταν πιο «σοβαροί» άνθρωποι. Σήμερα πλέον, συνωμοσιολογία σημαίνει –κάπως περιφρονητικά– ότι είναι πιθανό να υποστηρίζεις μια φανταστική συνωμοσία, σε σχέση με τη συνωμοσία που συμβαίνει στ’ αλήθεια.

9) Όλοι οι απλοί άνθρωποι ενδιαφέρονται λίγο-πολύ για τα μυστήρια του κόσμου μας και για τα μυστήρια του σύμπαντος. Οι πιο συντηρητικοί από αυτούς, έχουν αποθέσει την εμπιστοσύνη τους στους επιστήμονες για να εξερευνήσουν αυτά τα μυστήρια και να τους τα πούνε. Κανείς δεν σκέφτεται ότι αν τους τα έλεγαν, θα έπαυαν να είναι απλοί άνθρωποι και οι άλλοι θα έπαυαν να είναι επιστήμονες.  Και είναι τόσα πολλά τα μυστήρια του κόσμου και της φύσης, της κοινωνίας, της τεχνολογίας, της επιστήμης και του σύμπαντος, της τέχνης και της γνώσης, της φιλοσοφίας και του ίδιου μας του εαυτού, που δεν τα γνωρίζουμε. Παρίσταμαι συχνά σε συζητήσεις για τη φύση αυτών των μυστηρίων.

Πολλοί με ρωτούν: «Μα, καλά, αν συμβαίνουν όλα αυτά τα απίστευτα πράγματα, τότε γιατί εμείς δεν γνωρίζουμε τίποτε γι’ αυτά;» Αναρωτιούνται, αλλά δεν ξεκαθαρίζουν από ποιον περιμένουν να ενημερωθούν. Οι άνθρωποι συχνά ξεχνούν ότι δεν γνωρίζουν σχεδόν τίποτε από μόνοι τους. Ότι ξέρουν, τους το έχουν μάθει. Έτσι, μια αφυπνιστική απάντηση συνήθως είναι: «Φίλε μου, εδώ δεν σου λένε τίποτα για τα νέα μοντέλα των στρατιωτικών αεροπλάνων που έχουν, ή για τα μυστήρια των αγωγών του πετρελαίου, περιμένεις να σου πουν για τα μυστήρια του σύμπαντος;»

10) Οτιδήποτε συμβαίνει προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούν τα πράγματα να συμβαίνουν. Αυτό σημαίνει ότι κάτι που κάνει ένας ασήμαντος άνθρωπος αυτήν τη στιγμή, μπορεί, μέσα από την αλληλουχία των γεγονότων που προκαλεί, να επηρεάσει κάποιο πολύ σημαντικό γεγονός, χωρίς η επιρροή του να είναι ανιχνεύσιμη.  Οι άνθρωποι νομίζουν ότι αυτόν τον τόσο σημαντικό κόσμο στον οποίο ζούνε, τον έχει δημιουργήσει ο Θεός ή οι πολιτικοί ή η Φυσική Επιλογή. Όχι, τον έχουν δημιουργήσει οι πιο ασήμαντοι άνθρωποι σε όλους τους καιρούς, ασήμαντοι διότι οι ίδιοι *δεν το γνωρίζουν.

11) Ξέρουμε ότι τα περισσότερα όνειρά μας δεν θα γίνουν αληθινά. Δεν θα γίνουν ποτέ αληθινά. Κι όμως, συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε. Αυτό λέει πολλά, και δεν είναι τόσο παράδοξο όσο ακούγεται. Έχουμε μάθει ότι τα όνειρά μας είναι σημαντικά όχι γιατί γίνονται αληθινά, αλλά γιατί μας οδηγούν σε μέρη που ποτέ δεν θα πηγαίναμε αλλιώς, και μας διδάσκουν πράγματα που ποτέ δεν ξέραμε ότι μπορούσαμε να μάθουμε …

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ 1998

***

To διαβάσαμε στο terra papers