– Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα 50% των παιδιών που καταναλώνουν ζωικό γάλα έχουν επιδόσεις κάτω του μέσου όρου στις σχολικές εξετάσεις.
– Επιπλέον, στατιστικά έχει αποδειχθεί ότι οι μισοί περίπου των καταναλωτών ζωικού γάλακτος ζουν λιγότερο του προσδοκώμενου.
– Επανειλημμένες μελέτες έχουν καταλήξει στο ότι άνθρωποι που καταναλώνουν ένα ή περισσότερα ποτήρια ζωικού γάλακτος ημερησίως κινδυνεύουν να εμφανίσουν νεοπλασίες, καρδιαγγειακά νοσήματα και παθήσεις του θυρεοειδούς. Σε νεότερες μελέτες, διατυπώνεται
πλέον η άποψη ότι ακόμα και άτομα που καταναλώνουν ημερήσιες ποσότητες ζωικού γάλακτος μικρότερες του ενός ποτηριού βρίσκονται σε κίνδυνο από τις παραπάνω ασθένειες.
πλέον η άποψη ότι ακόμα και άτομα που καταναλώνουν ημερήσιες ποσότητες ζωικού γάλακτος μικρότερες του ενός ποτηριού βρίσκονται σε κίνδυνο από τις παραπάνω ασθένειες.
– Πειράματα σε αθλητές κατέδειξαν ότι η κατανάλωση ενός λίτρου ζωικού γάλακτος 10 λεπτά πριν από το αγώνισμα είχε ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των επιδόσεων. Σε κατανάλωση μεγαλύτερων ποσοτήτων ζωικού γάλακτος, η μετρώμενη έκπτωση των επιδόσεων παρουσιάστηκε αυξημένη, ενώ αριθμός αθλητών επιπρόσθετα παρουσίασε αίσθημα κορεσμού, συχνουρία και μειωμένη αυτοσυγκέντρωση. Έπειτα από κατανάλωση τριών λίτρων γάλακτος, οι περισσότεροι αθλητές δήλωσαν πλήρη αδυναμία να αγωνιστούν.
– Καπνιστές που καταναλώνουν ζωικό γάλα είναι επιρρεπείς στην εμφάνιση νόσων του αναπνευστικού συστήματος.
– Ποντίκια του εργαστηρίου στα οποία προσφέρθηκε ζωικό γάλα ως αποκλειστική τροφή παρουσίασαν εξάρτηση από αυτό. Διακοπή χορήγησης της ημερήσιας δόσης τους είχε ως
αποτέλεσμα τα ποντίκια αρχικά να εκδηλώσουν ευερεθιστότητα, και σε δεύτερο χρόνο απίσχναση.
αποτέλεσμα τα ποντίκια αρχικά να εκδηλώσουν ευερεθιστότητα, και σε δεύτερο χρόνο απίσχναση.
– Άνθρωποι που εθίζονται στην κατανάλωση ζωικού γάλακτος κατά την προεφηβική και εφηβική ηλικία έχουν αυξημένες πιθανότητες να μεταπέσουν σε κατανάλωση παραπροϊόντων του κατά την ενήλικη ζωή. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και το γιαούρτι, ένα παρασκεύασμα του οποίου σημαντικό μέρος του βάρους αποτελείται από τα βακτηρίδια Streptococcus thermophilus, Lactobacilus bulgaricus και Lactobacilus acidophilus, μαζί με τα απεκρίμματα τους.
– Μερικά μόλις δευτερόλεπτα μετά την κατάποση του, το ζωικό γάλα στερεοποιείται στο στομάχι, προκαλώντας έκκριση γαστρικών οξέων. Ο οργανισμός αντιδρά αυξάνοντας τους καρδιακούς παλμούς και μειώνοντας την αιματική ροή του εγκεφάλου, καθώς διοχετεύει ποσότητες αίματος προς το στομάχι στην προσπάθεια του να πέψει το γάλα. Για την πλήρη πέψη μιας μέτριας ποσότητας ζωικού γάλακτος απαιτούνται συνήθως τρεις ολόκληρες ώρες, ωστόσο σε άτομα με ανεπάρκεια του ενζύμου λακτάση ο χρόνος αυτός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος, ενώ έχουν καταγραφεί και περιστατικά στομαχικού και εντερικού μετεωρισμού, καθώς και βορβορυγμών.
– Ο οικονομικός και κατ' επέκταση κοινωνικός αντίκτυπος της κατανάλωσης ζωικού γάλακτος είναι κάθε άλλο παρά αμελητέος. Κάποιος που δαπανά το ποσό του ενός ευρώ ημερησίως προκειμένου να ικανοποιεί την ανάγκη του για φρέσκο ζωικό γάλα θα ξοδέψει δεκάδες χιλιάδες ευρώ κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αδυναμία να στηρίξουν αυτή τους τη συνήθεια οδηγεί ορισμένους σε κατανάλωση υποκαταστάτων, όπως το γάλα σε σκόνη, το γάλα εβαπορέ, ακόμη και το ξινόγαλα.
– Η διακίνηση και εμπορία ζωικού γάλακτος αποτελεί βιομηχανία με παγκόσμιο τζίρο πολλών δις ευρώ ετησίως. Στη χώρα μας, διακίνηση γίνεται και από γειτονικές χώρες, όπως η Βουλγαρία και η Αλβανία, ενώ τελευταία έχουν πληθύνει οι καταγγελίες για λειτουργία εγχώριου καρτέλ.
Εντάξει, δε νομίζουμε ότι χρειάζεται να το τραβήξουμε περισσότερο. Τα παραπάνω –που, ασφαλώς, ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα– μπορεί να ακούγονται χιουμοριστικά για όσους επιμένουν ακόμα να αναλύουν τα νοήματα των προτάσεων, έχουμε όμως την υποψία ότι θα μπορούσαν κάλλιστα να περάσουν ως σημαντικές αποκαλύψεις σε σελίδες περιοδικών ή σε τηλεοπτικές εκπομπές που ασχολούνται με τα λεγόμενα θέματα υγείας. Εκεί, οι αρνητικά φορτισμένες λέξεις τύπου «εξάρτηση», «κίνδυνος», «έκπτωση», πασπαλισμένες με επιστημονικού ύφους διατυπώσεις και περιτυλιγμένες με στατιστικά ψευδοσυμπεράσματα (προφανώς, οι μισοί περίπου άνθρωποι ζουν ούτως ή άλλως κάτω του προσδόκιμου, και εξ ορισμού τα μισά παιδιά αποδίδουν κάτω του μέσου όρου στις σχολικές εξετάσεις) θα αρκούσαν για να βάλουν σε σκέψεις κάποιους σχετικά με τη συνήθεια τους να πίνουν γάλα.
Αν εκείνο το «καρτέλ γάλακτος» κάνει τζίρο πολλών δις ετησίως, ο τζίρος του «καρτέλ πώλησης οδηγιών και προϊόντων για υγιεινό τρόπο ζωής» που έχει εδραιωθεί παγκοσμίως είναι πολλαπλάσιος. Σχεδόν δεν υπάρχει συνήθεια ή τρόφιμο που να μην έχει ενοχοποιηθεί για κάποια δυνητική βλάβη στην υγεία – από το νερό της βρύσης ως το ξεροψημένο ψωμί, κι από τον παρατεταμένο ύπνο ως το αργό βάδισμα. Σαφώς, μεταξύ των διαφόρων σχετικών επισημάνσεων υπάρχουν και πολλές βάσιμες, ωστόσο συνολικά το όλο θέμα έχει προ πολλού ξεπεράσει τα όρια του φαιδρού, με πάμπολλα παραδείγματα περιπτώσεων όπου υποτιθέμενες πρακτικές πρόληψης αποδείχτηκαν εκ των υστέρων από αναποτελεσματικές έως επιβλαβείς.
Σε αντίθεση με τις διακηρύξεις περί βλαπτικών συνθηκών του σύγχρονου τρόπου ζωής, η ανθρώπινη μέση διάρκεια ζωής έχει σχεδόν διπλασιαστεί τους τελευταίους δύο αιώνες και εξακολουθεί να αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό (http://www.nature.com/nature/journal/v451/n7179/fig_tab/451644a_F1.html). Το γεγονός έχει αποδοθεί κυρίως στη βελτίωση των όρων διαβίωσης και στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, ωστόσο διάχυτη υπάρχει η αίσθηση ότι στην τάση αυτή εμπλέκονται και παράγοντες τους οποίους αγνοούμε. Όπως αγνοούμε παντελώς και μέσω ποιου μηχανισμού, σε έθνη που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, η αναλογία γέννησης ανδρών/γυναικών αυξάνεται κατά τη διάρκεια και λίγο μετά τη λήξη των πολέμων (ενδεικτικά: http://en.rwi-essen.de/publikationen/ruhr-economic-papers/60/).
Έχουμε εκπαιδευτεί, και επικοινωνιακά εθιστεί, σε μια γραμμική θεώρηση των πραγμάτων, όπου τα πάντα αναλύονται –ή οφείλουν να αναλύονται– σε μια σειρά από συν/πλην, καλό/κακό, εμπρός/πίσω. Όμως, οι ροές της ανθρώπινης εξέλιξης ενέχουν απείρως μεγαλύτερη πολυπλοκότητα. Και πολλές φορές η πολυπλοκότητα είναι τέτοια που δε μας επιτρέπει να γνωρίζουμε, όχι το περιεχόμενο ή την κατεύθυνση, αλλά ούτε καν τη φορά αυτής της εξέλιξης.
Έτσι, ναι, ζούμε ολοένα και μεγαλύτερες ζωές, αντίθετα όμως με την κοινώς διαδεδομένη πεποίθηση, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μικρύνει συνεχόμενα τα τελευταία 20.000 χρόνια, χάνοντας όγκο 10% ή 150 περίπου κυβικών εκατοστών, ανάλογο με εκείνον μιας μπάλας του τένις. Για το γεγονός αυτό, γνωστό μέχρι πρόσφατα μόνο μεταξύ ενός περιορισμένου αριθμού παλαιοανθρωπολόγων, έχουν προταθεί διάφορες εξηγήσεις. Σύμφωνα με μία από τις επικρατέστερες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει απολέσει μέρος της ευφυΐας του ως αποτέλεσμα της κοινωνικής εξέλιξης των τελευταίων χιλιετιών. Καθώς, δηλαδή, με την κοινωνική οργάνωση επήλθε καταμερισμός των εργασιών και αύξηση της ατομικής εξειδίκευσης, ο μέσος άνθρωπος έχασε μέρος των ποικίλων πνευματικών δεξιοτήτων που υπό τις συγκριτικά χαοτικές συνθήκες προηγούμενων εποχών ήταν απαραίτητες για την επιβίωση του. Υπάρχει και η αντίθετη, πιο αισιόδοξη άποψη, σύμφωνα με την οποία, στην πραγματικότητα, με τη σμίκρυνση του ο εγκέφαλος έγινε περισσότερο αποδοτικός. Μια άλλη θεωρία, πάλι, υποστηρίζει ότι η σμίκρυνση του ανθρώπινου εγκεφάλου σχετίζεται με τη μείωση της επιθετικότητας του ατόμου που επέφερε η οργάνωση σε κοινωνίες – με την εξημέρωση, κατά κάποιον τρόπο, των ανθρώπων. Κανείς δε γνωρίζει με στοιχειώδη βεβαιότητα. Και κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί, εφόσον μια ή περισσότερες από τις προηγούμενες θεωρίες ευσταθούν, τους τελευταίους δυο–τρεις αιώνες ο όγκος του ανθρώπινου εγκεφάλου φαίνεται να έχει αρχίσει να αυξάνεται και πάλι (ενδεικτικά, σε σχέση με τα προηγούμενα: http://discovermagazine.com/2010/sep/25-modern-humans-smart-why-brain-shrinking, http://www.superscholar.org/shrinking-brain/).
Αλλά, φυσικά, ερωτήματα του τύπου «μέχρι ποιου βαθμού είναι υγιεινό να τηγανίζονται οι πατάτες» δε σχετίζονται με τη μεγάλη εικόνα των παραπάνω γραμμών· πηγάζουν από την αγωνία του κάθε ατόμου για τη δική του, προσωπική εικόνα και πορεία.
Προφανώς, είναι απολύτως λογικό και θεμιτό το να φροντίζει κάποιος την υγεία του. Κανείς δε θα ήθελε να βρεθεί με προβλήματα του είδους, και κανείς δε θα αισθανόταν άνετα συνειδητοποιώντας εκ των υστέρων ότι με μερικές απλές προφυλάξεις θα μπορούσε να τα είχε αποτρέψει. Όμως, υπάρχουν όρια στο τι μπορεί κανείς να αποτρέψει, και είναι αυτά τα όρια που υποτονίζονται συστηματικά από εταιρίες και επαγγελματίες του χώρου της Υγείας, δημιουργώντας σε πολλούς ψευδαισθήσεις και υπερβολικές προσδοκίες με την προβολή βολικών μεν αλλά μεμονωμένων στατιστικών στοιχείων. Αν τα κρούσματα καρκίνου μειωθούν, θα αυξηθούν τα κρούσματα καρδιαγγειακών νόσων, καθώς περισσότεροι άνθρωποι θα φτάνουν να προσβάλλονται από αυτά. Κι αν καταπολεμηθούν οι καρδιαγγειακές νόσοι, θα αυξηθούν οι θάνατοι από νόσους του αναπνευστικού. Με λίγα λόγια, έχουμε φτιαχτεί με ημερομηνία λήξης, της οποίας συνήθως προηγείται κάτι το οποίο αποκαλείται γήρας. Και, μέχρι στιγμής, δεν έχει βρεθεί κάτι που να αλλάζει ουσιωδώς την κατάσταση.
Δύσκολα θέματα αυτά, καθώς θίγουν την ίδια την ύπαρξη. Δεν αποκλείεται, πάντως, στο μακρινό μέλλον –ή, ίσως, στο όχι και τόσο μακρινό τελικά– η Επιστήμη να καταφέρει να βρει τρόπους ώστε να επιβραδύνει θεαματικά ή και να αναστείλει πλήρως τις μεταβολές σε κυτταρικό επίπεδο που ευθύνονται για το φαινόμενο της γήρανσης. Δεν είναι διόλου απίθανο να συμβεί. Ωστόσο, μάλλον και σε αυτήν ακόμα την περίπτωση οι άνθρωποι θα βρισκόμασταν μπροστά σε έναν άλλο, πιο ψηλό τοίχο.
Αυτή κι αν είναι μεγάλη και δύσκολη συζήτηση. Έτσι, αντί άλλων, ας κλείσουμε εδώ με μια υπόθεση. Υποθέτουμε, λοιπόν, ότι επιστήμονες σάς χορηγούν το θαυματουργό προϊόν που σας εξασφαλίζει την αθανασία. Γίνεστε απρόσβλητος από ασθένειες, άτρωτος σε τραυματισμούς, γενικά άφθαρτος. Επιπρόσθετα, σαν μπόνους, αποκτάτε και διάφορες υπερφυσικές ικανότητες, όπως τηλεπάθεια, τηλεμεταφορά, αορατότητα, ικανότητα να αλλάζετε εμφάνιση κατά βούληση – ό,τι θέλετε. Μπορείτε πλέον να ζήσετε όπως και όσο επιθυμείτε. Υπάρχουν μόνο δύο περιορισμοί. Πρώτον, διατηρείται η συνέχεια εαυτού, με την κόπωση και τον κορεσμό που αυτή συνεπάγεται. Δεν μπορείτε, δηλαδή, να ξεχάσετε ποιος είστε και να «μηδενίσετε το κοντέρ». Όπως και στην κανονική ζωή, είστε πάντα «εσείς», καθόλη την πορεία. Δεύτερον, υπάρχει ένας μόνο τρόπος να πεθάνετε: σας παραδίδεται ένα μικρό κλειστό κουτί, το άνοιγμα του οποίου συνεπάγεται άμεσο θάνατο. Εννοείται ότι το κουτί δεν μπορεί να ανοιχτεί κατά λάθος. Μπορείτε να το ανοίξετε μόνο εσείς, και η απόφαση θα πρέπει να είναι απολύτως συνειδητή για να έχει αποτέλεσμα. Έχετε τώρα την ευχέρεια να ζήσετε όσο θέλετε και να κάνετε ό,τι θέλετε.
Λοιπόν, πώς σας φαίνεται; Η λύση όλων σας των προβλημάτων;
Εμείς, πάλι, λέμε ότι θα έφτανε κάποιο πρωινό, ή ίσως κάποια βραδιά, που θα το ανοίγατε τελικά εκείνο το κουτί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου