ΚΥΚΛΩΝΑΣ

ΚΥΚΛΩΝΑΣ


Η λέξη πνεύμα σημαίνει το προϊόν της πνοής.
Εδώ στη Γη, ζούμε μέσα σε έναν θόλο. Ναι, ζούμε μέσα σε έναν ατμοσφαιρικό θόλο, οι άνεμοι είναι μόνο δικοί μας και δεν ξεφεύγουν στο διάστημα, ο αέρας εδώ ανακυκλώνεται από τον εαυτό του.

Ο άνεμος που φύσηξε πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια στον Βόρειο Πόλο, είναι ακόμη εδώ. Οι ανάσες που πήρανε οι δεινόσαυροι και τα πλέον ακατονόμαστα χαμένα τέρατα, και η εκπνοή τους, πνέουν ακόμη ανάμεσά μας σήμερα.

(Καμιά πνοή δεν ξεφεύγει από τον θόλο, κι όμως ο αέρας ανανεώνεται –πού είναι ο αεραγωγός;)

Η πνοή που ζωογόνησε τον Πλάτωνα, κυκλοφορεί ακόμη, γύρω μας. Ίσως ο αέρας που αναπνέεις αυτήν τη στιγμή, να πέρασε κάποτε μέσα από τα πνευμόνια του Σωκράτη ή του Μάρκο Πόλο, να χάιδεψε τα μαλλιά του Κίτρινου Αυτοκράτορα, του Σι-Χουάνγκ-Τι, να ξεφύλλισε το σημειωματάριο του
Ντάντε, να μεταφέρει ακόμη κάτι από τα πανιά ενός ιστιοφόρου που χάθηκε πριν από δέκα αιώνες στον Ατλαντικό Ωκεανό αναζητώντας τις Νήσους των Μακάρων. Μια εκπνοή του Ομήρου (ίσως η τελευταία του πνοή, όταν ξεψύχησε) έγινε, μετά από πολλές περιπέτειες (περί + πετώ, πετώ γύρω από κάτι) και αλυσιδωτές αντιδράσεις, εκείνος ο τυφώνας που χτύπησε προχθές τα παράλια της Ιαπωνίας. Και είναι σαν τις χιονοστιβάδες, μια «πνοοστιβάδα», μία αυξητική αλληλουχία πνοών, μια πνευματική αλληλουχία, μια πνευματική ροή ενός ανεμικού ποταμού, που αποτελείται από πνοές όπως τα ποτάμια αποτελούνται από σταγόνες νερού…

Αυτή τη στιγμή που γράφω, παίρνω μία βαθιά ανάσα που έρχεται από μακριά, και εκπνέω μία ανάσα που θα ταξιδέψει μακριά. Η εκπνοή μου θα ταξιδεύει ατέρμονα μαζί με την πνοή του ανέμου που τώρα φυσά, ο άνεμος θα την παρασύρει στα πιο απίθανα μέρη, θα συνεργαστώ στο βύθισμα των πλοίων, στις κατολισθήσεις, στους κυκλώνες, στον μικρό άνεμο που θα χαϊδέψει κάποτε το μάγουλο του δισέγγονού μου. Η ανάσα μου θα συνεχίσει να υπάρχει, όταν εγώ θα έχω χαθεί, και θα υπάρχει για πάντα, μεταφέροντας ένα κομμάτι από εμένα, μαζί με τους ανέμους…

Αυτή η αόρατη και μυστική ροή των ανέμων που «ανα-κυκλώνονται» μέσα στον κοσμικό θόλο όπου ζούμε και αναπνέουμε, λέγεται Κυκλώνας, κι αυτή είναι η κρυφή σημασία αυτής της λέξης.

Όμως, σε κάποια σημεία του θόλου όπου οι ροές του ανέμου κυκλώνονται και συναντιούνται, σαν αόρατα αέρινα φίδια που κουλουριάζονται και πλέκονται και αγριεύουν, δημιουργούν δίνες που στροβιλίζονται σε μια τεράστια δίνη, έναν ανεμικό στρόβιλο, έναν ανεμοστρόβιλο, και δημιουργούν ένα γιγάντιο αέρινο φίδι που έχει κλέψει όλες τις πνοές και όλα τα ρεύματα του αέρα και όλες τις ανάσες, και επιτίθεται ενάντια στη γη και στη θάλασσα. Είναι ο πόλεμος των στοιχείων. Η εκδίκηση της πνοής, η οργή του κοσμικού πνεύματος, η οργισμένη πνευματική σπείρα.

Η σπείρα αυτού του ανεμικού φιδιού είναι η Λαίλαψ, η Λαίλαπα, που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της. Το «μάτι του κυκλώνα» είναι το μάτι του φιδιού…

Η λέξη Κυκλώνας (Cyclone) επινοήθηκε το 1848 από τον Sir Henry Piddington, μέσα στις –κιτρινισμένες πια από τον καιρό– σελίδες του βιβλίου του The Sailor’s Horn-Book for the Law of Storms, αναζητώντας έναν «νόμο των καταιγίδων». Μελετούσε, μεταξύ άλλων, εκείνους τους υψηλούς κυκλικούς ανέμους και τη σπειροειδή ορμή που δημιουργούν όταν πέφτουν σε χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση.

Κάτω από το φως των κεριών, μια νύχτα που η θύελλα εφορμούσε στα παράθυρά του σπιτιού του, ο Piddington έγραφε: «Προτείνω ότι για όλη αυτήν την κατηγορία κυκλικών ανέμων ή αερικών υψηλής καμπυλότητας, πρέπει να χρησιμοποιούμε τον όρο Κυκλώνας (Cyclone), που αντλώ από την ελληνική λέξη Κύκλος (Cyclos), αφού εκφράζει ικανοποιητικά την τάση για κυκλική κίνηση αυτών των μετεώρων. Η λέξη αυτή δηλώνει, μεταξύ άλλων, τη σπείρα (Coil) του φιδιού…»

Ο Ουροβόρος, το «φίδι που τρώει την ουρά του».

Μέχρι το 1856, η λέξη Κυκλώνας είχε διαδοθεί και χρησιμοποιούταν ευρύτερα, αναφορικά με τους σίφουνες, τους ανεμοστρόβιλους, τις «λαίλαπες», και μέχρι το 1875 ήταν πλέον ένας αποδεκτός μετεωρολογικός όρος για τα συστήματα χαμηλών πιέσεων, ενώ τα συστήματα υψηλών πιέσεων έγιναν γνωστά ως «Αντικυκλώνες».

Στο Βόρειο Ημισφαίριο στροβιλίζονται αντίθετα από τη φορά του ρολογιού. Το αντίστροφο στο Νότιο Ημισφαίριο.

Η πραγματική πηγή της λέξης Κυκλώνας, παρ’ όλα αυτά, είναι μάλλον η αρχαία ελληνική λέξη Κύκλωμα, που, μεταξύ άλλων, εννοούσε τη σπείρα του φιδιού και τον Ουροβόρο Όφη.

Αργότερα, η λέξη Κύκλωμα κατέληξε να χρησιμοποιείται στον ηλεκτρισμό. Εννοεί ουσιαστικά την ενέργεια που δεν ξεφεύγει από τη ροή της και δεν χάνεται τελείως, αλλά κυκλώνεται, δηλαδή επιστρέφει στον εαυτό της, δημιουργεί κύκλωμα. Ταυτίζεται επίσης με την έννοια της μετεμψύχωσης, της κυκλοφορίας και της μετανάστευσης των ψυχών, και της μετενσάρκωσης: ένα κύκλωμα των ψυχών, που δεν χάνονται αλλά ανακυκλώνονται, ξανά και ξανά, και υπάρχουν αιώνια, με άλλες μορφές, μετουσιωμένες.

Αυτή η κυκλωτική ψυχοπομπή, στο ουράνιο ψυχοπομπείο από πάνω μας, δημιουργεί το κύκλωμα του ψύχους, των ψυχών, της πνοής, του πνεύματος. Είναι ο ύψιστος πνευματικός κυκλώνας. Το μάτι του κυκλώνα είναι το απόλυτο κενό. Ο παντεπόπτης οφθαλμός, ο θρόνος του αδημιούργητου, η περιρρέουσα από στροβίλους έδρα του ακατονόμαστου…

Ο Τσαρλς Φορτ, ο εκκεντρικός ονειροπόλος συλλέκτης των εξόριστων ιδεών, έγραφε στο χαρτί τα μυστικά του Κυκλώνα:

«…Μαύρες βροχές και μαύρα χιόνια. Υπολείμματα σκουριάς από σίδερο και γαιάνθρακα, πέφτουν από τον ουρανό στις ακτές της Σκωτίας. Τα βρίσκουμε σε τεράστιες ποσότητες, θα μπορούσε να είναι η συνολική παραγωγή όλων των ορυχείων του κόσμου. Βροχές από ζωικούς οργανισμούς, που ήταν φτιαγμένοι από κάποιο πηχτό υλικό που ανέδυε μια απαίσια μυρωδιά. Βροχές από ζωντανά ζώα: ψάρια, βάτραχοι, χελώνες. Έχουν έρθει από άλλους κόσμους; Ίσως και οι άνθρωποι να προέρχονται από άλλους κόσμους.

»Τα ζώα αυτά, αφού ανατράφηκαν στη Γη, παρασύρθηκαν από σίφουνες, κυκλώνες και καταιγίδες, και αποκλείστηκαν σε μια ουράνια περιοχή όπου δεν ισχύει η βαρύτητα, ένα είδος κατάψυξης, πέρασαν την πύλη άλλων κόσμων, και χάθηκαν στη Θάλασσα των Ουράνιων Σαργασσών. Έπειτα, εισχώρησαν σε μια ζώνη πάνω από τη Γη, και αφού ταλαντεύτηκαν για πολύ καιρό όλα μαζί, στο τέλος έπεσαν στη Γη σαν παράδοξη βροχή…

»Προς τα πού κατευθύνονται οι κυκλώνες και από τι είναι φτιαγμένοι; Τί είναι αυτό που τους κάνει να διαφέρουν από μια οντότητα όπως την ξέρουμε; Οι κυκλώνες είναι όντα, που τρέφονται με αυτά που παρασύρουν.

»Μια Υπερ-Θάλασσα των Σαργασσών: από τί να αποτελείται άραγε αυτή η ουράνια θάλασσα; Από πράγματα που ξέβρασε η θάλασσα, από συντρίμμια και χαλάσματα, από αρχαία φορτία πλανητικών ναυαγίων, αντικείμενα πεταμένα και χαμένα σε αυτό που ονομάζουμε Διάστημα (που έχει δημιουργηθεί από τις συσπάσεις των κοντινών πλανητών), απομεινάρια από τις εποχές των Μεγάλων Αλεξάνδρων, των Καισάρων και των Ναπολεόντων του Άρη, του Δία και του Ποσειδώνα. Πράγματα που παρασύρθηκαν από τους δικούς μας κυκλώνες: παράγκες, σιτοβολώνες, βόδια και άλογα, ελέφαντες, μύγες, πτεροδάκτυλοι, ξερόκλαδα και απολιθωμένα δέντρα, καπέλα καλοντυμένων κυριών και γκρίζοι μαχαιρόδοντες. Και όλα αυτά να σμίγουν σε μια αποσύνθεση που θέλει να τα μετατρέψει σε λάσπη και σκόνη, παίρνοντας όλα τους χρώμα κόκκινο, μαύρο και κίτρινο. Αληθινοί θησαυροί για τους αρχαιολόγους και τους παλαιοντολόγους, μια θαυμαστή συσσώρευση όλων των αιώνων, μια πραγματική τρομερή λαίλαπα που έρχεται από τα βάθη της αρχαίας Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Ασσυρίας…»

Η ανάσα του κόσμου, που μας ζωογονεί, σε κύκλωμα με το πνεύμα μας, είναι και αυτή που μας δίνει την έμπνευση, όταν κάτι πνέει εντός μας, συνδεόμενη έτσι με την ιστορία των ιδεών, με την ίδια μας την φαντασία...

Παντελής Γιαννουλάκης

το δανειστήκαμε από ΕΔΩ