Αν ψάχνεις έναν ορισμό για τον επιστήμονα...

...και συγκεκριμένα για τον πρωτοπόρο άνθρωπο της επιστήμης, επίτρεψέ μου να σου προτείνω τα εξής:

Ο επιστήμονας είναι εξερευνητής, πρωτίστως. Επεκτείνοντας τα όρια, εφευρίσκοντας το καινούργιο, ακόμη κι αν πρέπει μερικές φορές να ανακαλύψει από την αρχή το παλιό, αλλά προεκτείνοντας τις προοπτικές του κι ενισχύοντας το με νέες, ακατέργαστες ως εκείνη την κομβική στιγμή, δυνατότητες. Κι όχι απλά να αναλύει το παλιό και να καθηλώνεται τελικά μέσα σε αυτό και τα στεγανά του.

Τώρα, το πώς θα χρησιμοποιήσει όλη την αποκτηθείσα και (διαρκώς) εξελισσόμενη γνώση, εξαρτάται από την αντίληψή του περί του "ωφελέειν και μη βλάπτειν" και της ποσοτικής και ποιοτικής σύγκρισης του ενός με το άλλο. Αναλόγως και με τη δική του αίσθηση περί "ποιότητας" και αναγκαιοτήτων, βάσει σοβαρής εκτίμησης όλων των διαστάσεων των συνεπειών της νέας γνώσης.

Ας μη ξεχνάμε και τα λόγια του στοχαστή και μαθηματικού Άλφρεντ Γουάιτχεντ ότι "τα βήματα του πολιτισμού είναι διαδικασίες που συντρίβουν τις κοινωνίες μέσα στις οποίες συμβαίνουν". Και λόγω
της εμμονής της πλειοψηφίας των ανθρώπων στο παλαιό και το παρωχημένο και της αδυναμίας τους πολλές φορές να αποδεχτούν το καινούργιο και να προσαρμοστούν στις (κοσμοϊστορικές συχνά) αλλαγές που αυτό επιφέρει. 
Όμως η λεγόμενη εξέλιξη του πολιτισμού και η εξέλιξη της επιστήμης αποτελούν γεγονότα, συνθήκες και διεργασίες που δεν μπορούν να πορευθούν διαχωρισμένες. 

Εδώ, θα πρέπει να επισημανθεί κι ετούτο: Η απόκτηση των γνώσεων και η χρήση των εφαρμογών της τεχνογνωσίας εάν είναι δυσανάλογη με το βαθμό απόκτησης σοφίας της κοινωνίας, κι άρα δεν έχει ως φυσική συνέπεια τη μεταλαμπάδευσή τους σε αυτή με ό,τι θετικό συνεπάγεται, τότε οδηγούμαστε σε κατακράτηση κι εκμετάλλευση της Γνώσης για ίδιον όφελος από κλειστές σέχτες και μυστικοπαθή ιερατεία. Κι αυτό έχει ως συνέπεια την καθήλωση των ανθρώπινων κοινωνιών σε ό,τι δύναται να χαρακτηρισθεί λιμνάζοντα ύδατα, περιλαμβάνοντας και την υποδούλωσή τους έως και την ίδια την καταστροφή τους.

ανιχνευτής